O que nos vén: “Pintar os beizos a un porco”
Recentemente, a Corte Suprema dos Estados Unidos, en dúas sentencias históricas referidas ás universidades de Harvard e Carolina do Norte, declarou inconstitucional a norma pola cal existía nas universidades norteamericanas unha discriminación positiva nos criterios de admisión dos estudantes negros e latinos. Esta disposición, coñecida como a «afirmative action», instaurouse para promover a diversidade e a integración racial, cuestión levada ante os tribunais polos sectores máis conservadores da sociedade estadounidense e que, por desgraza, tivo eco no Tribunal Supremo que conta actualmente cunha clara maioría conservadora. En concreto, as sentencias anulan os sistemas de acceso ás universidades de Harvard e Carolina do Norte.
Sonia Sotomayor, membro do tribunal, xuíza progresista e primeira latina no Tribunal Supremo, foi extraordinariamente clara no seu voto particular no que expresou a súa total discrepancia ao afirmar que o fallo «fai retroceder décadas de precedentes e progresos transcendentais», e que «subverte a garantía constitucional de igual protección ao afianzar aínda máis a desigualdade racial na educación, a base mesma do noso goberno democrático e sociedade pluralista».
«Este suposto recoñecemento de que as universidades poden, nalgunhas situacións, ter en conta a raza nos ensaios de solicitude non é máis que un intento de pintar os beizos a un porco»
«Subverte a garantía constitucional de igual protección ao afianzar aínda máis a desigualdade racial na educación, a base mesma do noso goberno democrático e sociedade pluralista»
Para ser exactos, hai que dicir que, aínda que esta decisión non implica acabar definitivamente coa «afirmative action», si que de facto fará imposible na práctica que os centros educativos teñan en conta ese factor, cuestión compartida polos xuíces discrepantes e que Sotomayor sinalou de forma expresa: «Este suposto recoñecemento de que as universidades poden, nalgunhas situacións, ter en conta a raza nos ensaios de solicitude non é máis que un intento de pintar os beizos a un porco».
Hai que apuntar que a «afirmative action» non pretende que poida acceder ás universidades máis prestixiosas un alumnado que careza da cualificación necesaria. Ese non é o obxectivo desta norma. O que si pretende é, en palabras do propio presidente Biden, que, unha vez comprobado que as alumnas e alumnos obteñen as cualificacións e os resultados das probas necesarias para poder optar, tamén se teña en conta «a adversidade que superou un estudante á hora de seleccionalo entre solicitantes cualificados». O presidente norteamericano sinalaba tamén que as institucións educativas deben manter o seu compromiso pola diversidade , o que «tamén significa examinar onde creceu o estudante e onde asistiu á escola. Significa comprender as dificultades particulares ás que cada estudante se enfrontou na vida, incluída a discriminación racial».
Obviamente, sobra dicir que a actitude do expresidente Trump foi radicalmente distinta, aplaudindo con ganas esta sentenza do Tribunal Supremo: «Este é un gran día para Estados Unidos. As persoas con habilidades extraordinarias e todo o demais necesario para o éxito, incluída a futura grandeza do noso país, por fin están a ser recompensadas. Esta é a sentenza que todo o mundo estaba a esperar e desexando, e o resultado foi asombroso».
A reacción de Barack Obama tampouco se fixo esperar ante esta decisión da Corte Suprema. A publicación en Twitter do que pensaba sobre esta sentenza non deixa lugar a dúbidas: «A acción afirmativa nunca foi unha resposta completa no camiño cara a unha sociedade máis xusta. Pero para xeracións de estudantes que foran sistematicamente excluídos da maioría das institucións crave de Estados Unidos, deunos a oportunidade de demostrar que mereciamos un asento na mesa. Por mor da recente decisión da Corte Suprema, é hora de redobrar os nosos esforzos».
Vaia todo isto como aviso a navegantes do que nos pode vir encima se os postulados das dereitas máis conservadoras acaban instalándose no goberno do noso país. Se hai algo que caracteriza a esta corrente de pensamento é a exclusión, rexeitar todo aquilo que supoña inclusión, pluralidade e diversidade e, por suposto, suprimir a implementación de accións de discriminación positiva para os sectores máis vulnerables da nosa sociedade. De triunfar as súas teses, súmome ao indicado por Sonia Sotomayor en canto a que significaría «retroceder décadas de precedentes e progresos transcendentais» e a que a maquillaxe co que pretenderán vendernos o produto non significará outra cousa que o «intento de pintar os beizos a un porco».
Como indica Obama, chegou pois a hora de «redobrar os nosos esforzos».
Apostilla final: Por certo, esta sentenza que elimina a «affirmative action» advirte, en nota a pé de páxina, que o indicado na mesma non afectará aos criterios de admisión das academias militares dos Estados Unidos. Polo visto, e nótese a ironía, a «affirmative action» non vai en contra da seguridade nacional. Para os xuízes que apoiaron a sentenza, os negros e latinos en West Point sí, en Harvard non.
