De Gila a Aute: “Alguien mató a alguién y nos va la vida en ello”
“Alguien mató a alguien…”, así comezaba Gila o seu hilarante e coñecido relato acerca da detención de Jack O Destripador. Un memorable gag do gran humorista español só comparable coa hilaridad que nos producirían as continuas manifestacións do coro dos neonegacionistas do cambio climático e resto da banda de asasinos silenciosos que pululan polo noso planeta, de non ser polas mortes a millóns que estes causan.
Falamos do cambio climático, pero tamén da pobreza e a desigualdade, os grandes asasinos que, de forma continua e incansable, deixan un ronsel de mortes día tras día.
A Organización Mundial da Saúde, xa en setembro do pasado ano, atribuía á contaminación do aire sete millóns de mortes prematuras e a perda de millóns de anos de vida máis saudables. En novembro do mesmo ano, un informe da Axencia Europea do Medio Ambiente advertía que a polución provocou na UE 307.000 mortes prematuras no 2019, advertindo que son as enfermidades cardíacas e os accidentes cerebrovasculares as causas máis frecuentes de mortes e, a continuación, as enfermidades máis vulnerables.
O Consello de Dereitos Humanos de Nacións Unidas, a principios deste ano, no seu documento «Dereito a un medio ambiente limpo, saudable e sostible: o medio ambiente Tóxico», expuña que “mentres que a emerxencia climática, a crise mundial da biodiversidade e a pandemia de enfermidade por coronavirus (COVID-19) acaparan os titulares, a devastación que a contaminación e as sustancias perigosas causan na saúde, os dereitos humanos e a integridade dos ecosistemas segue sen suscitar a penas atención. Con todo, a contaminación e as sustancias tóxicas causan polo menos 9 millóns de mortes prematuras, o dobre do número de mortes causadas pola pandemia de COVID-19 durante os seus primeiros 18 meses”.
A plataforma Human Climate Horizons, do Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento, sinálanos que “o cambio climático terá un impacto masivo nas persoas de todo o mundo e potencialmente provocará unha expansión significativa das desigualdades nos próximos anos e décadas”. Desigualdades na saúde entre países, pero tamén dentro de cada país, co agravante de que poderán chegar a ser irreversibles.
Hai poucos días, podiamos ler as reseñas dos últimos informes de The Lancet Countdown e Climate Action Tracker que denuncian o incumprimento dos compromisos para frear o cambio climático, tanto por parte de países como de grandes empresas, o cal incidirá, denuncian, nun forte incremento de enfermidades e mortes, fames negras e desastres naturais extremos.
Pero todo asasino necesita de colaboradores necesarios, e aquí podemos citar, ademais do capitalismo exacerbado, o desprezo á ciencia, a banalidade dos discursos, as brechas educativas e culturais ou, por utilizar o título da última obra de Manuel Cruz, o meu filósofo de garda: «O Gran Apagón: a eclipse da razón no mundo actual». Un apagón nada espontáneo e que ben convén a aqueles que pretenden dirixir ao mundo desde a emoción e non desde a razón, entendendo que é unha forma moito máis sutil e eficaz de conseguir os seus propósitos.
Resulta recorrente, mesmo parecese simpático, lembrar con sarcasmo ao curmán de Rajoy, as barbaridades que solta unha Ayuso sen complexos, os silencios de Feijóo ou os múltiples improperios da ultradereita sobre o tema. Pero non toca ou, mellor dito, tócanos a cada un de nós tomar claro partido para afrontar esta situación. E non valen escusas, porque o certo é que, como diría Luís Eduardo Aute, “nos va la vida en ello”.