Abolicionistas da pobreza
A pobreza e a desigualdade no noso país non son precisamente materias de cuxas cualificacións poidamos presumir. Os datos indícannos que queda moito traballo por facer nestes dous ámbitos de actuación. No entanto, creo que podemos congratularnos das cifras que sinalan os recentes indicadores e que nos amosan que agora camiñamos na boa dirección, rebaixando a pobreza e a desigualdade non só a niveis anteriores á pandemia, senón tamén anteriores á gran crise económica de 2008.
Matthew Desmond é un reputado sociólogo e especialista en temas de pobreza, desigualdade e vivenda, escribindo varios libros sobre estes temas referidos ao ámbito de Estados Unidos. «Evicted: Poverty and Profit in the American City» («Desafiuzamentos: Pobreza e Lucro na cidade americana») é un dos seus libros de referencia, e, recentemente, publicou «Poverty, by America» («Pobreza en América»).
Nos seus libros, Matthew Desmond analiza a pobreza e a desigualdade e móstrandonolas como un problema complexo que necesita ser atendido contemplando todos os factores que o conforman. Pero a complexidade do problema non pode nin debe ser utilizada como escusa para a parálise política en acometelo, así a todo, precisa que se converta na misión principal das institucións públicas, dos gobernos, e ser o principal desafío da nosa sociedade. Por tanto, debe implicar a análise rigorosa das causas que o provocan e implementar aquelas medidas que se consideren máis convenientes para conseguir os obxectivos esperados que non poden ser outros que a eliminación das taxas de desigualdade e pobreza ou, cando menos, a súa drástica redución.
Desmond, nos seus escritos, apunta varias medidas que entende poden servir á causa de maneira eficaz. As principais serían as seguintes:
1. Incrementar o salario mínimo de forma que a cobertura das necesidades básicas das y dos trabajadores estea asegurada.
2. Implantar un ingreso mínimo vital a aqueles que carezcan doutros ingresos.
3. Facilitar o acceso alcanzable a unha vivenda.
4. Dispor de servizos públicos esenciais, sanidade e educación, de calidade ao alcance de toda a cidadanía.
Se comparamos as recomendacións realizadas polo sociólogo estadounidense coas medidas tomadas polo actual goberno presidido por Pedro Sánchez, veremos que existe un alto grao de paralelismo entre elas.
Do Salario Mínimo Interprofesional xa se falou moito, en oito anos do goberno de Rajoy incrementouse nun 14%, en cinco anos do actual goberno, o incremento foi dun 47%, de 10.290 a 15.120 euros.
«Boosting poor people’s incomes by increasing the minimum wage or public benefits, say, is absolutely crucial»
(Impulsar os ingresos das personas pobres aumentando o salario mínimo ou os beneficios públicos, por exemplo, é absolutamente crucial.)
O Ingreso Mínimo Vital foi outro dos dereitos incorporados na actual lexislatura e que xa conta con máis de 1.700.000 beneficiarios no noso país. E sen dúbida, a optimización da súa posta en servizo permitirá reforzar e ensanchar o seu importante papel como elemento básico de xustiza social.
En canto a dispor de servizos públicos esenciais de calidade, valerá dicir que os orzamentos de Sanidade e Educación incrementáronse un 145% e un 62% respectivamente se comparámolos cos últimos orzamentos do goberno do Partido Popular. E, algo moi importante, a partida de bolsas incrementouse en mil millóns, alcanzando a cantidade de 2.548 millóns de euros.
Respecto da vivenda, a recentemente aprobada Lei de Vivenda, a primeira da nosa democracia, sinala os camiños que buscan que o que agora é un problema, acceso alcanzable a unha vivenda, convértase nunha solución. Un conxunto de medidas, con especial énfase nos mozos e os colectivos máis vulnerables que se suman ás xa iniciadas con anterioridade e que tratan de que a vivenda, como indica o noso texto constitucional, convértase nun dereito e non nunha quimera.
É unha obviedade o dicir que a simple construción de vivendas non soluciona o problema se, ao mesmo tempo, o esforzo económico para poder alugar ou adquirir unha vivenda devén en misión imposible por mor de baixos salarios, alta inflación ou déficit de políticas de axudas selectivas.
Por iso é polo que concluamos na necesidade dunha gobernanza progresista que continúe desenvolvendo e avaliando, como elemento fulcral da súa acción política, o conxunto de medidas necesarias en prol da eliminación destas dúas secuelas: desigualdade e pobreza.
Saber, como se dicía ao principio deste artigo, que imos na boa dirección só pode servir de acicate para continuar con esta crucial misión. Como sociedade, ben nos pode valer a frase que Desmond Matthew utiliza para autodenominarse: “ser abolicionistas da pobreza”.