23-X.- ¿Con quen? vs ¿Para que?
Se algo se desprende das enquisas e da propia percepción cidadá é que o goberno que resulte da convocatoria electoral do 23 de xuño será un goberno de coalición. Isto é, será un executivo obrigado a pactar, a chegar a acordos con outras forzas políticas para conseguir os votos necesarios que permitan alcanzar a desexada estabilidade necesaria para gobernar durante os próximos catro anos.
En democracia existe a tendencia a valorar negativamente os gobernos de coalición por entender que non contan coa fortaleza necesaria para xestionar un país. Comunmente os gobernos de maioría absoluta ou con maioría folgada contaron coa preferencia da cidadanía e das forzas políticas maioritarias como garantes dunha maior solidez e, xa que logo, con maiores expectativas de éxito ao non ter que depender de complexa negociacións.
O politólogo neerlandés, Arend Lijphart, no seu libro «Modelos de democracia», pon en solfa tal cuestión e conclúe que os modelos de consenso, aqueles nos que a acción de gobernar depende da capacidade de chegar a acordos con distintas forzas parlamentarias, o que algúns autores chaman “democracia de negociación”, obrigan a xerar políticas que superen intereses partidistas, son máis duradeiras no tempo e representan mellor a diversidade dun país, incluídas as súas minorías. Especialmente importante tamén na súa análise é a consideración de que os modelos de consenso xeran máis e mellores sistemas de protección social.
Vén isto a conta do longo debate que se está a producir, xa desde o comezo da lexislatura de Pedro Sánchez, acerca dos pactos de goberno. Un debate no que de forma sistemática só establécese a cuestión de “con quen” se pacta e, apenas, a do “para que” se pacta.
Así, a pesar de que a coalición de goberno tan só estaba constituída polo PSOE e Unidas Podemos, o argumento de dereitas e ultradereitas tentaba reflectir, de forma machacona, que na devandita coalición, insisto, de goberno estaban tamén integrados os partidos nacionalistas, de forma especial os grupos cataláns e Bildu, este último coa continua apelación de ser brazo político dunha ETA á que, de forma continua, recorren de forma ladina e sempre queren (necesitan) ter presente.
E, ocultando, dereita e ultradereita, as veces que elos coincidiron nas súas votacións no Congreso e no Senado con esas formacións políticas que tanto deostan, cada votación conxunta do goberno de coalición con devanditas forzas considérana un reforzo dos seus falaces argumentos. Iso si, sen preocuparse de analizar o que constitúe a base da “democracia de negociación” que non é outra cousa que a resposta á pregunta de “para que?” búscase o acordo.
O porqué de devandita omisión por parte de dereitas e ultradereitas parece ben claro. Responder a esta pregunta significaría recoñecer que o goberno de coalición PSOE-Unidas Podemos recibiu o apoio doutras forzas para cuestións tales como a subida do Salario Mínimo Interprofesional, a indexación das pensións ao IPC, o aumento de mil millóns en Bolsas e Axudas ao estudo, a Reforma Laboral que permitiu alcanzar as maiores cotas de emprego, os ERTES que propiciaron a protección a empresas e traballadores, o Ingreso Mínimo Vital, o gran reforzo do noso Sistema Sanitario Público, as leis de Educación, de Formación Profesional e de Universidades, as leis de apoio á muller e contra a violencia de xénero, a Lei de Eutanasia, a Excepción Ibérica na factura da luz, o imposto ás Grandes Enerxéticas e á Banca,…
En fin, poderiamos seguir enumerando medidas xeradoras dunha maior protección social, que perseguen que ninguén quede atrás, que impulsan a redución das brechas sociais e así tender a maiores niveis de igualdade. E todo iso, debemos lembralo, con pandemia, volcáns e guerra de Ucraína.
O 23-X non son unhas eleccións calquera, o abrazo do Partido Popular ás teses de VOX reflicte cal é a súa resposta á pregunta de “para que” se establecen acordos. E o certo é que chegan a acordos unicamente para alcanzar o poder, aínda que para iso haxa que asinar e tragar con propostas programáticas abxectas que debesen avergoñar a unha dereita democrática e constitucionalista.
Roy Atkinson, economista británico experto nos campos da desigualdade e da pobreza, denominaba “políticas conscientes” a aquelas medidas tomadas en Europa ao finalizar a 2ª Guerra Mundial e que, até a década dos 70, conformaron o Estado de Benestar impulsado fundamentalmente por políticas socialdemócratas (si, cando en España estabamos en plena ditadura).
Pois ben, o 23-X temos unha grande responsabilidade á hora de depositar o voto na urna. Non só para definir “a quen” votamos, senón para decidir “para que” votamos. Sexamos conscientes e votemos, utilizando as palabras de Atkinson, por “políticas conscientes”, aquelas que buscan seguir impulsando medidas que reforcen o Estado de Benestar no noso país.